Кааліцыя беларускіх недзяржаўных арганізацый накіравала даклад аб выкананні Беларуссю сваіх абавязацельстваў у галіне правоў чалавека ў межах чацвёртага цыклу УПА.
Даклад падрыхтавалі:
- Беларуская асацыяцыя журналістаў
- Беларуская асацыяцыя адвакатаў правоў чалавека
- Беларускі кангрэс дэмакратычных прафсаюзаў
- Беларускі Хельсінкскі Камітэт
- Human Constanta
- Кааліцыя арганізацый, ініцыятыў і актывістак супраць гендарнага і хатняга гвалту
- Lawtrend
- Офіс па правах людзей з інваліднасцю
- Беларускі ПЭН
- Прававая ініцыятыва
- Праваабарончы цэнтр “Вясна”
- Respect-Protect-Fulfill
- Фонд медыцынскай салідарнасці (BYMEDSOL)
Агульную каардынацыю падрыхтоўкі дакладу ажыццяўляў Беларускі Хельсінкскі Камітэт.
Што такое УПА і навошта ён патрэбны
Раз у 4,5 гады кожная краіна-сябра ААН праходзіць працэдуру Ўніверсальнага перыядычнага агляду – свайго роду «экзамен», дзе дае справаздачу аб захаванні правоў чалавека. Іншыя краіны даюць падсправаздачнай краіне рэкамендацыі - што неабходна палепшыць.
Потым краіна, якая праходзіць працэдуру агляду, добраахвотна вызначае, якія з атрыманых рэкамендацый прыняць. Мяркуецца, што краіна прымае і выконвае рэкамендацыі добраахвотна, таму што гэта зробіць жыццё людзей лепшым. А паколькі агляд перыядычны (раз на 4,5 гады), ёсць магчымасць убачыць, як краіна рэкамендацыі выканала.
Беларусь прайшла працэдуру УПА у 2010, 2015 і 2020 гадах.
Больш пра працэдуру УПА і ролю недзяржаўных арганізацый у гэтым працэсе.
Даклад кааліцыі беларускіх недзяржаўных арганізацый
У сваім дакладзе кааліцыя беларускіх недзяржаўных арганізацый распавяла пра сітуацыю з усім спектрам правоў чалавека ў краіне і прапанавала, якія рэкамендацыі мэтазгодна адрасаваць уладам Беларусі ў межах працэдуры УПА.
Сярод іх, напрыклад:
-
Роўнасць і недыскрымінацыя: прыняць комплекснае антыдыскрымінацыйнае заканадаўства.
-
Права на жыццё, свабоду і недатыкальнасць асобы: безумоўна вызваліць усіх палітычных зняволеных і спыніць практыку адвольных затрыманняў, спыніць практыку incommunicado і гарантаваць своечасовы доступ да прававой і медыцынскай дапамогі, а таксама да сустрэч з роднымі; усталяваць мараторый на смяротнае пакаранне як першы крок да яго поўнай адмены.
-
Правасуддзе і вяршэнства права: прыняць меры для забеспячэння незалежнасці суддзяў як на ўзроўні заканадаўства, так і на практыцы, пазбавіўшы выканаўчыя органы паўнамоцтваў па адборы, прызначэнні, звальненні і дысцыплінарным спагнанні суддзяў.
-
Права на прыватнасць: увесці судовы кантроль за выкарыстаннем тэхналогій сачэння, уключаючы сістэмы распазнавання твараў і захоўванне даных. Спыніць практыку адвольнай праверкі асабістых электронных прылад на мяжы без выразных прававых гарантый. Абмежаваць доступ дзяржаўных органаў да фінансавых і транспартных даных без відавочнай згоды карыстальніка.
-
Права жанчын: прыняць комплекснае заканадаўства па барацьбе з гвалтам на гендарнай глебе, уключаючы асобны закон аб хатнім гвалце, які адпавядае Стамбульскай канвенцыі.
-
Права на здароўе: забяспечыць грамадзянам доступ да якасных лекаў і вакцын, у тым ліку праз закупкі з удзелам міжнародных агенцтваў, публікаваць ключавыя статыстычныя даныя ў галіне аховы здароўя і дэмаграфіі і іншае.
Прагрэс Беларусі
Акрамя таго, праваабаронцы ацанілі выкананне Беларуссю рэкамендацый трэцяга цыклу УПА. Калі коратка: усё дрэнна.
З 266 рэкамендацый, атрыманых Беларуссю падчас трэцяга цыклу, 155 былі прынятыя дзяржавай у той ці іншай форме. З іх 2 (1,3%) былі цалкам выкананыя, а 24 (15,5%) — часткова. Пры гэтым праваабаронцы не змаглі ацаніць выкананне 14 рэкамендацый з-за адсутнасці дастатковай інфармацыі.
Поўную ацэнку выканання рэкамендацый трэцяга цыклу, а таксама каментары да іх можна знайсці ў табліцы па спасылцы.
